Մեր Զաւակները Եւ Մենք. Դպրոցական Պայուսակի Ընտրութիւնը

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Շուտով վերամուտ է, իսկ դպրոցական պայուսակի ընտրութիւնը թեթեւի պէտք չէ առնել: Պայուսակի ընտրութենէն կախեալ է նաեւ մեր երեխային առողջութիւնը: Որպէսզի երեխան տարուան ընթացքին կռնակի ցաւերէ չտառապի, ողնաշարի շեղումներէն զերծ մնայ, պէտք է նկատի առնել մանկաբուժ-ոսկրաբան մասնագէտներու թելադրանքները:

Միջազգային չափանիշներով, 7 տարեկան երեխային պայուսակը պէտք է կշռէ 2,5 քկ, 11 տարեկան երեխայինը` 3,3 քկ, իսկ 13 տարեկանէն սկսեալ` 5,1 քկ: Ասոնք անշուշտ իտէալական թիւեր են, եւ բոլորս ալ գիտենք, թէ մեր դպրոցականներուն պայուսակները որքա՛ն ծանր կը կշռեն…

Գալով պայուսակի ընտրութեան, անշուշտ որ անիկա պէտք է համապատասխանէ երեխային ճաշակին, ի վերջոյ ինք է, որ պիտի գործածէ զայն ամբողջ տարեշրջան մը: Սակայն երեխային պէտք է բացատրել, որ պայուսակի ընտրութեան ընթացքին կան որոշ չափորոշիչներ եւ կարելի չէ մի միայն արտաքին տեսքէն դատել:

Իտէալ դպրոցական պայուսակը պէտք է ըլլայ թեթեւ եւ տոկուն: Պէտք է խուսափիլ թոյլ կտաւէ պատրաստուած տարբերակներէն:

Պայուսակին լայնքը պէտք է համապատասխանէ երեխային կռնակի լայնքին, որպէսզի անոր ծանրութիւնը հաւասարապէս բաժնուի ամբողջ կռնակին վրայ: Պայման է, որ անիկա օժտուած ըլլայ ուսէն կախուող զոյգ կապերով, որոնք իրենց կարգին պէտք է ըլլան բաւական լայն եւ փափուկ միջուկով:

Ինչ կը վերաբերի անիւներով օժտուած պայուսակներուն, ոսկրաբանները կը թելադրեն հրաժարիլ անոնցմէ, քանի որ զանոնք քշելու, հրելու համար որոշ ճիգ պիտի գործադրուի, ինչ որ մկաններու լարուածութիւն եւ ցաւեր կրնայ պատճառել: Կայ ուրիշ անպատեհութիւն մը եւս. այս պայուսակները առնուազն 1 քկ աւելի ծանր կը կշռեն, քան` սովորական տեսակները:

Վերջապէս, երբ երեխան գիրքերով լեցուն պայուսակը շալկէ, պէտք է ուշադիր ըլլանք, որ անիկա լաւ տեղաւորուած ըլլայ կռնակին եւ ոչ թէ` մէջքէն վար կախուած: Թէ՛ ծանր եւ թէ՛ մէջքէն վար կախուած պայուսակը անխուսափելիօրէն կռնակի ցաւ պիտի պատճառէ:

Գեղեցկագիտական

 Դէմքի Բնական Ծեփուկներ

Գեղեցիկ եւ թարմ մորթ ունենալու համար սնանկանալը պայման չէ: Շուկան վաճառուող գեղեցկագիտական արտադրութիւններուն մէկ կարեւոր մասը կը գտնուի ձեր սառնարաններուն մէջ: Տունը պատրաստուած դէմքի ծեփուկները, հաւատացէ՛ք, նուազ վնասակար են, քանի որ քիմիական նիւթեր չեն պարունակեր եւ նոյնքան ազդու են, որքան` շուկան վաճառուող թանկարժէք տարբերակները:

Ստորեւ կը ներկայացնենք տունը պատրաստուող ծեփուկի նմուշներ: Ուշադի՛ր. տրուած ըլլալով, որ ասոնք 100 տոկոսով բնական են եւ պահպանիչներ չեն պարունակեր, պէտք է անմիջապէս գործածել:

– 1 –

Մորթը Մաքրող Եւ Պայծառացնող Ծեփուկ

Կէս վարունգ (եթէ փոքր է` մէկ) եւ կէս բաժակ մածունը հարիչէ անցընել եւ տարածել դէմքին եւ պարանոցին վրայ, սպասել քառորդ ժամ, ապա ցօղուել: Այս ծեփուկը նաեւ կ՛օգնէ ջրազրկուած մորթին:

– 2 –

Մորթը Սնուցանող Ծեփուկ

Հասուն կէս աւոքատոն եւ պանանը ճզմել, ապուրի դգալ մը մեղր աւելցնել, խառնել եւ ստացուած ծեփուկը 10 վայրկեան ձգել դէմքին վրայ: Ա, Պէ եւ Էօ կենսանիւթերով հարուստ այս ծեփուկը մորթը կը պաշտպանէ արտաքին ազդակներէ, կը սնուցանէ եւ կը փափկացնէ զայն:

– 3 –

Կնճիռները Կանխարգիլող Ծեփուկ

Փոս ամանի մը մէջ հաւկիթին ճերմկուցը զարնել մինչեւ որ փրփրի, աւելցնել կէս կիտրոնի հիւթ եւ 2 ապուրի դգալ ձէթ: Խառնել եւ տարածել դէմքին եւ պարանոցին վրայ: 20 վայրկեան ետք ցօղուել: Բնասպիտով հարուստ հաւկիթին ճերմկուցը եւ մնացեալ բաղադրիչները կը վերականգնեն մորթին ընդլայնած ծակտիկները եւ կ՛արգիլեն կնճիռներու գոյացումը:

– 4 –

Իւղոտ Մորթի Ծեփուկ

2 ապուրի դգալ վարսակի փաթիլներուն աւելցնել 1/4 բաժակ մածուն եւ 2 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ: Ստացուած ծեփուկը տարածել դէմքին վրայ եւ մատներով թեթեւակի մարձել մորթը, ապա ձգել քառորդ ժամ եւ յետոյ ցօղուել:

– 5 –

Մորթը Երիտասարդ Պահող Ծեփուկ

Ափ մը  լուացուած եւ մանրուած ազատքեղին աւելցնել 2 ապուրի դգալ խնձորի քացախ եւ 3 ապուրի դգալ մածուն: Ստացուած խառնուրդը տարածել դէմքին վրայ եւ ձգել 20 վայրկեան: Այս ծեփուկը կարելի է կիրարկել շաբաթը 2-3 անգամ: Ան կը սնուցանէ եւ կ՛երիտասարդացնէ մորթը, կը պայքարի կնճիռներուն դէմ, կը թեթեւցնէ մորթին վրայ գոյացած մութ գոյնի արատները եւ քիչ-քիչ կը բանայ մորթին գոյնը:

Ոճաբաններու Կարծիքով

Վայելչութեան Տարրական Կանոններ

Ձեւագէտներու եւ ոճաբաններու կարծիքով, նորաձեւութեան աշխարհին մէջ կան վայելչութեան տարրական կանոններ, զորս պէտք է կիրարկել յատկապէս առաջին ժամադրութեան մը, հանդիպման մը պարագային, քանի որ, ուզենք կամ չուզենք, մեր կրած հագուստը մեր պատկերն է եւ անհերքելիօրէն կը տպաւորէ դիմացինը:

Զարդեղէններով մի՛ խճողէք դուք ձեզ: Կախազարդը համադրեցէք մատանիին հետ, կամ ականջօղերը` ապարանջանին հետ: Չորս տեսակ զարդարանք միաժամանակ մի՛ կրէք:

***

Միաժամանակ թէ՛ տեքոլթէ եւ թէ՛ կարճ փէշ մի՛ կրէք. երկուքը միատեղ գռեհիկ տեսք կու տան: Տեքոլթէն կրեցէք երկար փէշով, իսկ կարճ փէշը` համեմատաբար գոց օձիքով:

***

Շապիկի պարագային ընդունուած օրէնք է, որ առաջին երկու կոճակները բաց ձգուին, աւելին թելադրելի չէ, յատկապէս` գրասենեակին մէջ, դպրոցը, ինչպէս նաեւ` գործի հետ կապուած ժամադրութիւններու պարագային:

***

Գրասենեկային անթեւ վերնաշապիկը պէտք է ծածկէ ուսերը: Պրըթել տարբերակը կրեցէք աշխատանքի ժամերէն դուրս:

Տղամարդոց Պարագային

Փողկապին ծայրը պէտք է հասնի մինչեւ տաբատի գօտատեղի գիծին կամ քիչ մը ծածկէ զայն: Կարճ կամ երկար փողկապ ընդունելի չէ:

***

Եթէ առանց բաճկոնի շապիկ կը կրէք, փողկապը աւելորդ է:

***

Եթէ շապիկը տաբատին մէջ դրած էք գօտի կրելը պարտադիր է:

***

Բաճկոնին վրայ երեւցող բոլոր պիտակները պէտք է հանել:

***

Գուլպաները պէտք է բաւականաչափ երկար ըլլան, որպէսզի նստելու ատեն տաբատին տակէն մերկ ոտքերը չերեւան:

Խոհագիր

Փարմըզան Պանիրով
Դդումի Չիփսեր

Խմիչքի հետ հրամցուող իտալական այս չիփսերը թէ՛ համեր են եւ թէ՛ առողջապահական, քանի որ տապկուած չեն: Պատրաստութիւնը շատ դիւրին եւ արագ է, իսկ համը` դուք դատեցէք:

Բաղադրիչներ

– 3-4 միջակ չափի դդում
– 100 կրամ նոր տաշուած թարմ փարմըզան
– Ձէթ
– Սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Փուռը նախապէս տաքցնել 200 ջերմաստիճանով` կրիլի բաժինը:

Լուալ, ցամքեցնել եւ բարակ շերտել դդումները: Ափսէին յատակը յատուկ թուղթով ծածկել եւ դդումի կլոր շերտերը քով-քովի շարել:

Դդումի իւրաքանչիւր շերտի վրայ թէյի դգալ մը տաշուած փարմըզան ցանել եւ համեմել:

Նախքան ափսէն փուռ մտցնելը` դդումները ձէթով ցօղել:

Շուրջ 8-10 վայրկեան եփել նախապէս տաքցուած փուռին մէջ («կրիլ»-ի բաժինը), մինչեւ որ դդումները ոսկեգոյն դառնան: Կարմրելու եւ չիփսի վերածուելու տեւողութիւնը նաեւ կախեալ է ձեր փուռին տեսակէն։

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

 Այս Ղարաբաղն Է

Մեր սուրբ օճախը, ծուխը ծխանի,
Որ բարձրացել է եղէգան փողից,
Տագնապի գոչը Ձենով Օհանի,
Որ Սասնայ Դաւթին դուրս բերեց հօրից.
Հեռատես աչքը Մելիք Աւանի,
Որ կամուրջ ձգեց մեր այս լեռներից
Մինչ հողը Ռուսաց,
Հրաշք տաճարը մեր Գանձասարի
Եւ փառաւորուած
Մեսրոպեան գրով` Ամարաս վանքը,
Յարատեւելու այն սուրբ տանջանքը,
Որ հաւասար է խօլ-խիզախութեան,
Հպարտ թեւելու այն վեհ խոյանքը,
Որ յատուկ է մեր թեւերին միայն,
Եւ այն զրկանքը,
Որ մեզ լիաբուռ պարգեւեց տէրը,
Այն սուրբ կապանքը,
Որ մենք ենք ահա ու մեր լեռները…
Այս հողի վրայ դու զգուշ քայլիր,
Մաքրիր ոտքերդ, դիմակդ հանիր,
Եւ յիշիր մէկ-մէկ
Պսակազերծուած առաքեալներին.
Լեռները լուռ են,
Բայց ոչ խուլ ու կոյր`
Տեսնում են, զգում.
Քարը խօսում է,
Քարը ասում է.
Հին հրաբխի խառնարանում դեռ
Հուրը չի պաղել…
ԱՅՍ ՂԱՐԱԲԱՂՆ Է:

ՎԱԶԳԷՆ ՕՎԵԱՆ

(Հատուած)
Դեկտեմբեր 1979 թ.